FABRYKA BELARUS

W latach 1946–1991 radzieckie przedsiębiorstwo państwowe o tej nazwie (ros. Минский тракторный завод, Minskij traktornyj zawod). Ciągniki rolnicze MTZ produkowane są pod marką Biełarus (biał. Беларус), w transliteracji międzynarodowej: Belarus. Do czasu rozpadu ZSRR nazwa brzmiała Biełaruś (biał. Беларусь)

• 29 maja 1946 – założenie fabryki MTZ, na bazie 453. Zakładów Lotniczych w Mińsku
• 1949 – głównym konstruktorem został Iwan Drong, na którym stanowisku pozostawał do 1963 roku
• 4 listopada 1950 – rozpoczęto produkcję ciągnika gąsienicowego Kirowiec KD-35 zaprojektowanego w Lipieckiej Fabryce Traktorów. Posiadał on 37-konny 4-cylindrowy silnik D-35.
• 14 października 1953 – rozpoczęto seryjną produkcję ciągników kołowych własnej konstrukcji MTZ-1 i MTZ-2 o mocy 37 KM, pierwszych pod marką Biełaruś
• 1956 – rozpoczęto produkcję gąsienicowego ciągnika leśnego TDT-40
• 1957 – rozpoczęto produkcję ciągnika MTZ-5
• 1958 – rozpoczęto produkcję ciągnika MTZ-7 z przednim mostem napędowym zaczerpniętym z samochodu terenowego GAZ-67, który po początkowych problemach został zamieniony na most z samochodu GAZ-63
• 1962 – rozpoczęto produkcję ciągnika MTZ-50 wyposażonego w 55-konny silnik i 9-biegową przekładnię
• 1974 – do produkcji seryjnej został wprowadzony ciągnik MTZ-80 oraz MTZ-82 z silnikiem D-240
• 1984 wyprodukowanie 2-milionowego ciągnika, wprowadzenie do produkcji ciągnika MTZ-100 i MTZ-102 z silnikiem D-245
• 1992 – rozpoczął się montaż ciągników MTZ w Narwi przez firmę Pronar
• 8 czerwca 1995 – 3-milionowy ciągnik został wyprodukowany
• 2005 – w ciągu roku wyprodukowano 40 tysięcy ciągników „Belarus”
• 2009 – na targach Agritechnica ciągnik Belarus 3023 wyprodukowany wraz z rosyjskim koncernem Ruselprom zdobył srebrny medal

Badacze sowieckich zbrodni popełnionych na terytorium Białorusi wskazują teren fabryki jako miejsce komunistycznych represji. Historyk Ihar Kuzniacou uważa, że jest to jedno z kilku miejsc, gdzie mogą spoczywać zamordowani przez NKWD polscy oficerowie z tzw. “białoruskiej listy katyńskiej”

Traktory Belarus są dobrze znane w krajach WNP i dawnego bloku wschodniego. Używane są w różnych warunkach klimatycznych i gałęziach gospodarki: rolnictwie, leśnictwie i budownictwie. Produkty MTZ wykorzystywane były i są w ponad 100 krajach świata (w tym Stanach Zjednoczonych) i stanowią 7–8% światowej produkcji traktorów. Nazwa „Biełarus” oznacza w języku białoruskim „Białorusin” i używana jest od uzyskania przez Białoruś niepodległości. Wcześniej, za czasów ZSRR używana była nazwa „Biełaruś” (biał. Беларусь), czyli „Białoruś”

Miński Traktorny Zavod został założony w 1946 roku decyzją Rady Ministrów ZSRR pod rządami Józefa Stalina. Miały być produkowane ciągniki łańcuchowe, a produkcja miała się rozpocząć w 1948 roku. Jednak pierwszym produktem nowego zakładu nie był ciągnik, ale pług, którego prawie 1948 opuściło fabrykę od marca 300 roku. Kolejnym produktem pierwszych lat były rozruchowe silniki. Te małe jednocylindrowe silniki benzynowe przejęły funkcję rozrusznika w maszynach rolniczych i podobnych pojazdach. Prace nad pierwszym ciągnikiem kołowym zakładu rozpoczęły się w 1949 roku, ale masowa produkcja MTZ-2 rozpoczęła się dopiero w 1953 roku. W międzyczasie ciągniki gąsienicowe KD-1950 i KT-1951 zostały wprowadzone  do produkcji seryjnej, ten pierwszy był już produkowany masowo w Lipieckim Traktornym Zawodzie od 1947 roku. Również w 1950 roku zakład rozpoczął regularną działalność. W 1950 roku Miński Traktorny Zavod produkował ciągniki kołowe, a także różne pojazdy gąsienicowe używane jako ciągniki leśne. Wśród nich był TDT-40, którego do 1957 roku zbudowano prawie 13 000 sztuk. W tym samym roku fabrykę opuścił 50-tysięczny ciągnik. produkowano również ciągniki kołowe nowego typu MTZ-1957. W kolejnych latach produkcja zakładu gwałtownie wzrosła: w 1961 r. zbudowano 200 000 ciągników, w 1963 r. 300 000, a w 1966 r. już 500 000. pojazdu. W 1962 roku rozpoczęto produkcję seryjną MTZ-50, a dwa lata później z linii montażowej zjechał również wariant napędu na wszystkie koła MTZ-52. W 1966 roku Miński Traktorny Zawod został również odznaczony Orderem Lenina, a w 1971 roku Orderem Rewolucji Październikowej. 5 listopada 1972 roku milionowy ciągnik zjechał z linii montażowych w Mińsku. W 1974 roku rozpoczęto produkcję MTZ-80 i MTZ-82, które są oferowane do dziś. W 1976 roku, jako nagroda za 30-lecie, zakład otrzymał imię Lenina jako dodatkową część w nazwie fabryki. W 1982 roku opracowano prototypy mocniejszego MTZ-100, aw 1984 roku z linii montażowej zjechał dwumilionowy ciągnik. W 1990 roku na rynku pojawiły się różne nowe ciągniki z Mińska. W 1991 roku Michaił Gorbaczow złożył wizytę w firmie. 8 czerwca 1995 roku trzymilionowy ciągnik zjechał z linii montażowej. W 2006 roku, z okazji 60-lecia istnienia, firma wyprodukowała prototyp dużego ciągnika o mocy 450 KM (331 kW). W kolejnych latach gama modeli została zmieniona i rozszerzona. W 2010 roku rozpoczęto produkcję seryjną obecnie najmocniejszego ciągnika z Mińska, Belarus-3522 o mocy 355 KM (261 kW). Od 2014 roku firma działa jako otwarta spółka akcyjna. Oprócz głównego zakładu w Mińsku istnieją różne inne spółki zależne na Białorusi, które wytwarzają również inne produkty, takie jak towary konsumpcyjne. W 2020 roku, po wyborach prezydenckich w 2020 roku, doszło do protestów i strajków, które również dotknęły firmę. Lider strajku Siarhiej Dyleuski, który jest również członkiem Białoruskiej Rady Koordynacyjnej, został aresztowany. W 2022 roku Kanada i Ukraina nałożyły sankcje na Miński Traktorny Zavod.