ŻUBR A80

RYS HISTORYCZNY : Żubr A80 – polski samochód ciężarowy produkowany w Jelczańskich Zakładach Samochodowych w Jelczu-Laskowicach w latach 1960–1968. Był to pierwszy pojazd ciężarowy produkowany przez tego producenta. Jelczańskie Zakłady Samochodowe rozpoczęły działalność w 1952. Początkowo zajmowały się naprawą samochodów ciężarowych oraz budową nadwozi na samochodach różnych producentów. Dodatkową działalnością była produkcja narzędzi oraz wyposażenia warsztatowego. Również w 1952 w Warszawie w Biurze Konstrukcyjnym Przemysłu Motoryzacyjnego powstała koncepcja budowy samochodu ciężarowego o ładowności 8 ton. Prace projektowe podwozia, kierowane przez inż. Witolda Kończykowskiego, zakończyły się w październiku 1952. Pod koniec 1952 biuro wraz z pracownikami zostało przeniesione do Jelcza. Po przeniesieniu biura do Jelcza zespół projektowy inż. Kończykowskiego opracował założenia samochodów pochodnych. Powstały wówczas 3 koncepcje: A-01 – ładowność 7 ton i napęd 4×4, A-02 – ładowność 7 ton i napęd 4×2 oraz podwozie autobusowe o obniżonej ramie i powiększonym rozstawie osi. Równolegle w zespole kierowanym przez inż. Edwarda Lotha powstał projekt silnika S56. Został zatwierdzony w kwietniu 1953, próby gotowego prototypu na hamowni zakończono na przełomie 1954 i 1955. Całość projektu została zatwierdzona w styczniu 1954. Natomiast już latem 1955 rozpoczęły się testy drogowe kompletnego prototypu. Pojazd został wykonany z nadwoziem wywrotką o ładowności 7,5 tony (w latach 50. produkowane w kraju samochody tego typu miały ładowność do 3,5 tony) W 1960 powstawał Żubr C-90, będący ciągnikiem siodłowym mogącym holować naczepy o masie do 16 ton. W tym czasie zarysował się podział produkcji pomiędzy Jelczem, który miał produkować ciężarówki duże, a Starem, który zajął się średnimi ciężarówkami oraz ciężarówkami terenowymi. Produkcję seryjną zakończono w 1968, w chwili rozpoczęcia montażu Jelcza 315. Łącznie wyprodukowano niecałe 7000 egzemplarzy.

OPIS  : ŻUBR A80

W 1960 rozpoczęła się produkcja seryjna Żubra A80. Okazało się jednak, że nowy pojazd jest bardzo awaryjny. Użytkownicy narzekali głównie na silnik oraz tylny most. Konstruktorzy opracowali nowy silnik S-560. Zmieniono układ chłodzenia, skrzynię biegów oraz tylny most. Najbardziej widoczną zmianą była zamiana kół 22-calowych na 20-calowe. W wyników kłopotów Zakładów Mechanicznych w Łabędach zastosowano węgierskie mosty napędowe Raba. Mimo tego Żubr A80 nadal był pojazdem bardzo awaryjnym. W 1961 zmodernizowano również kabinę, która była znacznie nowocześniejsza niż pierwotna. W 1962 w niewielkich seriach rozpoczęto produkcję podwozi do zabudowy oraz ciągników siodłowych. Początkowo Żubry były napędzane silnikiem S56, który powstał specjalnie dla tych pojazdów. Awaryjność silnika spowodowała, że zamieniono je na silniki S-560 o mocy 125 kW (170 KM). Objętość skokowa jednostek napędowych wynosiła 11 litrów. W wyniku dalszych modernizacji ograniczono moc, co spowodowało zmniejszenie hałasu generowanego przez jednostkę napędową. Skrzynie biegów w pierwszych modelach były produkowane przez Ursusa. Od 1966 ich produkcją zajmowała się Fabryka Przekładni Samochodowych w Tczewie. Prędkość maksymalna wynosiła początkowo 75 km/h, zużycie paliwa 25 l/100 km. Od rocznika 1962 były to odpowiednio 80 km/h i 23 l/100 km . Początkowo Żubry były wyposażone w całkowicie metalowe kabiny KO 1. Drzwi zostały osadzone na tylnej krawędzi. Szyby w przednich oknach były uchylne natomiast w drzwiach przesuwne, dodatkowe z kolei stałe. Po modernizacji kabiny wyposażone były w stałe przednie okna. W pojeździe nie występował system ogrzewania kabiny pasażerskiej, w zamian za to można było otworzyć wewnętrzną klapę silnika. Ogrzewana była wówczas kabina pasażerska, jednak kosztem zmniejszonego komfortu pracy załogi. Najpopularniejszymi zabudowami były skrzynie drewniane o wymiarach wewnętrznych 4883x2290x6000 mm. Podłoga została wykonana z desek sosnowych, natomiast burty z twardego drewna z okuciami stalowymi. Do tego były dokładane ażurowe nastawki. Oprócz tego samochody były dostępne z nadwoziami innych producentów, w tym nadwozia pożarnicze oraz specjalistyczne. Wraz z pojawieniem się nowych ciężkich ciężarówek, Żubry A80 zaczęto stopniowo wycofywać z eksploatacji. Większość z nich trafiła na złom, a do naszych czasów przetrwały jedynie pojedyncze egzemplarze, z których większość jest w bardzo kiepskim stanie. Z informacji, które posiadam istnieją 3 znane egzemplarze które przetrwały do naszych czasów.