KAROSA SM 11

RYS HISTORYCZNY : Karosa ŠM 11 (nazywany również Škoda ŠM 11) – autobus miejski, produkowany przez czechosłowacką firmę Karosa we współpracy z zakładami Škoda w latach 1965-1981. Pojazd był następcą autobusów Škoda 706 RTO MEX/MTZ (produkowanego na licencji w Polsce jako Jelcz 272). W latach 60. XX wieku w oparciu o konstrukcję autobusu ŠM 11 wytwarzano trolejbusy typu Škoda T 11. Produkcja ŠM 11 rozpoczęła się w 1965 roku i trwała do 1981 roku. Chociaż ŠM 11 nie są już eksploatowane w transporcie publicznym, wiele z nich nadal jest eksploatowanych jako pojazdy historyczne. Ostatnia Karosa ŠM 11 w Pradze została wycofana z eksploatacji w 1987 roku, a ostatnia ŠM 11 w Czechach została wycofana w 1994 roku w Opawie. W trakcie produkcji wyprodukowano około 9 900 autobusów Karosa ŠM 11. Część autobusów eksportowano również do Albanii, Bułgarii, na Węgry, do Mongolii, Polski i Rumunii.

OPIS  : KAROSA SM 11

Skrót ŠM (Škoda Městská) oznaczał miejską wersję autobusu, w odróżnieniu od innych autobusów z tej rodziny pojazdów Karosa ŠL 11 (Škoda Linková), Karosa ŠD 11 (Škoda Dálková) oraz Karosa ŠM 16,5 (Škoda Městská w przedłużonej wersji przegubowej). Od poprzedników konstrukcyjnie różnił się dość istotnie. Silnik został przeniesiony z przodu pod podłogę między osiami, zastosowano przekładnię automatyczną. Autobus w wersji miejskiej wyróżniał się większą liczbą drzwi wejściowych i poszyciem bocznym. Charakterystyczną cechę stanowiły ściany przednia i tylna wykonane z takiej samej wytłoczki. W ścianie tylnej zamiast czterech reflektorów zainstalowano duże światła pozycyjne oraz cofania, a wlot powietrza zastąpiono klapą bagażnika. Karosa ŠM 11 jest zupełnie inna od swojego poprzednika, Škody 706 RTO, która miała silnik z przodu i dwoje drzwi. ŠM 11 to model z serii Karosa Š. Wywodzi się z autobusu międzymiastowego Karosa ŠL 11, a także jest zunifikowany z autobusem dalekobieżnym Karosa ŠD 11. Jego nadwozie jest półsamonośne z ramą i silnikiem z automatyczną skrzynią biegów pośrodku, dokładnie między kołami. Napędzana jest tylko tylna oś. Przednia oś jest niezależna, tylna oś jest solidna. Wszystkie osie są zamontowane na zawieszeniu pneumatycznym. Po prawej stronie znajduje się troje drzwi harmonijkowych (pierwsze są węższe od środkowych). Fotele ze sztucznej skóry są używane do siedzeń wewnątrz ŠM 11. Kabina kierowcy nie jest oddzielona od reszty pojazdu. W tylnej części znajduje się miejsce na wózek dziecięcy lub inwalidzki. Ze względu na monopol, który Karosa posiadał do 1989 roku, samochody typu ŠM 11 pojawiły się we wszystkich miastach Czechosłowacji. Jednak większość z nich była eksploatowana w Pradze, w 1978 roku 1249 sztuk (łącznie Praskie Przedsiębiorstwo Transportu Publicznego zakupiło ponad 2100 sztuk SM 11). Najdłużej funkcjonowały one w Opawie, a ostatnie pojazdy przyjechały tu w 1994 roku. W przeciwieństwie do 706 RTO, które były eksportowane na dużą skalę, SM 11 nie odniósł takiego sukcesu (chociaż był najczęściej eksportowanym wariantem serii Š). Około 2 000 z nich zostało sprzedanych za granicę. Pojawiły się m.in. w Bułgarii, na Węgrzech, w Mongolii, Polsce i Tunezji.