KAZ 601

RYS HISTORYCZNY  : W 1945 roku rozpoczęła się budowa fabryki samochodów w Kutaisi im. Sergo Ordżonikidze. Pierwowzorem przyszłego samochodu była ciężarówka z platformą moskiewskiej fabryki im. Stalina. 18 sierpnia 1951 roku z linii montażowej zjechał pierwszy samochód w Gruzji, KAZ-150, który był kopią moskiewskiego ZIS. KAZ jest największym z gruzińskich przedsiębiorstw, które zostały uruchomione w pięciolatce powojennej. Już w 1950 roku zakład opanował produkcję silników i skrzyń biegów. Zespół projektantów i testerów zakładu zaprojektował kilka nowych typów pojazdów. Jesienią 1951 roku w Fabryce Samochodów w Kutaisi zbudowano prototyp nowej ciężarówki (KAZ-150) do pracy w terenach górskich. Stworzono i wdrożono do produkcji nowy typ pojazdu, wywrotkę. Na początku swojej drogi KAZ nie był przedsiębiorstwem samochodowym, ale montującym samochody. Z komponentów pochodzących z ZIS montowano tu tylko ciężarówki z platformą, a później zmieniono specjalizację pierwszej gruzińskiej fabryki samochodów, przeprofilowano KAZ do produkcji wywrotek i ciągników siodłowych, których Moskwa produkowała znacznie mniej niż ciężarówek pokładowych. W 1952 roku specjaliści opracowali wywrotkę 3,5 tony KAZ-585B oraz ciągnik siodłowy KAZ-120T do ciągnięcia jednoosiowych naczep samowyładowczych – bawełnianych nośników KAZ-716, przeznaczonych do transportu nieopakowanej bawełny. Oba samochody nie były kompletnymi kopiami swoich wielkomiejskich pierwowzorów (np. wywrotka miała uproszczoną platformę o prostych bokach). Produkcja pociągów drogowych odbywała się metodą przepływową, montaż wagonów i ich głównych podzespołów odbywał się na przenośnikach. Imponująca konstrukcja konstrukcji hydraulicznych wymagała dużej liczby wywrotek, dlatego w 1954 roku Fabryka Samochodów w Kutaisi, równolegle z bawełnianymi pociągami drogowymi, produkowała trójstronne wywrotki o ładowności 3,5 tony – KAZ-600 na bazie ZIS-585. Ta wywrotka wyposażona jest w hak holowniczy, który umożliwia holowanie przyczepy wywrotki.

OPIS  : KAZ 601

W 1956 roku rozpoczęto produkcję zmodernizowanych wywrotek KAZ-600 z zespołem napędowym ZiŁ-164, a następnie KAZ-600V na bazie pojazdu ZiŁ-164A. W 1955 r. KAZ rozpoczął również produkcję cementowni KAZ-585, w 1960 r. KAZ-601, a w połowie lat sześćdziesiątych KAZ-601A. KAZ-601 była tą samą wywrotką, tyle że nie z nadwoziem w kształcie koryta, ale z wywrotną nadbudówką w postaci spawanego zbiornika. KAZ-602 to eksperymentalna wywrotka z trójstronnym rozładunkiem oparta na KAZ-600V (ZiŁ-164). Produkowano go w małych partiach. Produkcja ostatniej wywrotki w tej rodzinie trwała do 1965 roku. Model 601 przeznaczony był do transportu cementu luzem i został wyposażony w zbiornik samowyładowczy z tylnym rozładunkiem oraz hydrauliczny mechanizm wywrotu. Wywrotka, zunifikowana z podobnym mechanizmem pojazdu KAZ-585B, została zamontowana na podwoziu ZIS-150 z ramą z czterema belkami poprzecznymi skróconymi z tyłu o 717 mm (odpowiednik moskiewskiego ZIS-120G). Mechanizm zrzutowy KAZ-601 składał się ze zbiornika, ramy pomocniczej i urządzenia wywrotu. Cemento-cysterna została wyposażona w metalowy spawany zbiornik o przekroju eliptycznym o pojemności 3,0 metrów sześciennych z obustronnymi platformami obsługowymi. Okrągły właz załadunkowy znajdował się w górnej części zbiornika i był wyposażony w hermetycznie zamkniętą pokrywę z gumową uszczelką i zamkiem oraz gumowy zderzak na szyjce, który ograniczał maksymalny kąt otwarcia pokrywy w celu zapobieżenia uszkodzeniu korpusu. Eliptyczny właz wyrzutowy umieszczony był w tylnej zwężonej części zbiornika, był automatycznie otwierany i zamykany przez urządzenie mechaniczne po jego przewróceniu i opuszczeniu oraz wyposażony był w szczelną pokrywę z gumową uszczelką. Po bokach zbiornika przyspawano poręcze, a w jego górnej części zamontowano odpowietrznik do odprowadzania/zasysania powietrza podczas załadunku/rozładunku cementu. Opróżnianie zbiornika odbywało się pod wpływem ciężaru własnego ładunku. Aby ułatwić całkowite opróżnienie zbiornika, zastosowano dwa pneumatyczne wibratory nurnikowe, mocowane pod jego dolną częścią i włączane za pomocą zaworu sterującego umieszczonego w kabinie kierowcy. Rama pomocnicza była metalowa, spawana, zamontowana na dźwigarach ramy na dwóch podłużnych belkach drewnianych. Mechanizm wywrotu był hydrauliczny, zawierał jednobiegową przystawkę odbioru mocy, układ napędowy, podnośnik hydrauliczny i zbiornik oleju. Podnośnik hydrauliczny składał się z dwóch tłokowych siłowników hydraulicznych ze wspólną odlewaną głowicą, w której mieściła się zębata pompa olejowa i zawór rozdzielczy, i był zawieszony na zawiasach na ramie pomocniczej. Moment obrotowy z przystawki odbioru mocy, która była zamontowana na prawej klapie skrzyni biegów, był przenoszony na pompę za pomocą przekładni z dwóch połączonych szeregowo wałów kardana (głównego i pośredniego z podporą), z których olej podawany był pod ciśnieniem przez zawór rozdzielczy do cylindrów hydraulicznych i napędzał tłoki z prętami przymocowanymi zawiasowo do platformy, w wyniku czego korpus był podnoszony. Podnoszenie i opuszczanie platformy odbywało się z kabiny za pomocą dwóch dźwigni: dźwigni sterującej przystawką odbioru mocy i dźwigni sterującej pompą oleju (poprzez zawór rozdzielczy).