FABRYKA ŁAZ

Przedsiębiorstwo powstało dekretem Państwowego Komitetu Obrony z dnia 4 maja 1944 roku oraz zarządzeniem Ludowego Komisariatu Przemysłu Węglowego z dnia 13 maja 1944 roku jako warsztaty naprawy silników w ramach zakładów „Woroszyłowgradugol”. Warsztaty zajmowały się naprawą silników samochodów różnych marek, w tym zagranicznych. W 1946 roku, na rozkaz zakładów w Woroszyłowgradugolu z dnia 16 lipca, warsztaty naprawy silników zostały przekształcone w Centralne Warsztaty Naprawcze Samochodów (CARM) z rocznym programem 250 remontów samochodów i 1000 silników. Zarządzeniem zakładu z dnia 16 lipca 1947 roku Centralne Warsztaty Samochodowe zostały przemianowane na Państwowe Zakłady Naprawy Samochodów. W tym samym miesiącu zakład zaczął przenosić się na nowy teren na południowych obrzeżach miasta przy ulicy Czeluskincew 119, gdzie od maja 1945 r. prowadzono budowę budynków nowej fabryki naprawy samochodów. 10 maja 1948 roku podpisano akt odbioru pierwszego etapu zakładu. W 1954 roku, wraz z oddaniem do użytku stolarni, zakład zaczął opanowywać produkcję drewnianych nadwozi samochodów dostawczych i autobusów na podwoziu GAZ-51A typu PAZ-651 z nadwoziami o mieszanej konstrukcji drewniano-metalowej do transportu zmian górników. Oprócz modyfikacji pasażerskiej zakład opanował produkcję specjalnej wersji autobusu operacyjnego na podwoziu GAZ-63 z napędem na wszystkie koła, przeznaczonej dla paramilitarnych jednostek ratownictwa górniczego. W lipcu 1955 roku uruchomiono drugi etap zakładu z programem produkcyjnym 1800 remontów pojazdów, 1900 remontów silników, produkcji części zamiennych w wysokości 4677 tysięcy rubli. W 1957 roku zbudowano prototyp autobusu typu wagon, który nie wszedł do produkcji. Do 1958 roku produkcja autobusów w Woroszyłowgradzkim Państwowym Zakładzie Naprawy Samochodów wzrosła do 500 sztuk rocznie. W 1959 roku Rada Ministrów Ukraińskiej SRR wydała dekret o organizacji nowej produkcji samochodów w Ługańsku na bazie Państwowego Zakładu Napraw Samochodów. Zdecydowano się jednak zachować zakłady naprawy samochodowej, a produkcja remontów samochodowych została przeniesiona na nowe terytorium – warsztaty samochodowe trustu samochodowego przy ulicy Frunze 128. W tym samym miejscu zachowano produkcję autobusów, rozpoczęto rozwój montażu minibusów RAF-977, zwanych LARZ-977, żurawi samochodowych SMK oraz maszyn do podlewania i mycia KPM-1. Ponadto na bazie LARZ-977 uruchomiono produkcję specjalnych pojazdów do transportu wcześniaków oraz mobilnych laboratoriów klinicznych. Wraz z uruchomieniem Pawłowskiej Fabryki Autobusów zniknęła potrzeba produkcji autobusów w warsztatach samochodowych. W latach 1962-63 produkcja autobusów przez zakłady naprawy samochodów została wstrzymana na terenie całego kraju, m.in. w Ługańskim Państwowym Zakładzie Napraw Samochodów, ale część zamówień zrealizowano do 1980 roku. W 1963 roku firma wyprodukowała 550 autobusów, 30 minibusów LARZ-977, 50 konewek i myjek KPM-1, 7 żurawi samochodowych SMK, 20 pojazdów do transportu wcześniaków oraz 30 mobilnych laboratoriów klinicznych. W tym samym roku zakład otrzymał zadanie opanowania produkcji mobilnych wagonów kabinowych dla budowniczych. Pod koniec 1963 roku przedsiębiorstwo zmieniło nazwę na Ługański Zakład Montażu Samochodów. W latach 1964-1966 zakład produkował samochody kabinowe, pojazdy medyczne, autobusy specjalne dla ratowników górniczych, a także realizował indywidualne zamówienia na produkcję autobusów pasażerskich na podwoziu klienta. W 1966 roku z inicjatywy dyrektora zakładu D.A. Mielkonowa firma zaczęła opracowywać oprzyrządowanie do produkcji samochodu z plastikową karoserią podobną do minibusa „Start” produkowanego przez bazę naprawczą samochodów w Siewierodoniecku. Pomimo zewnętrznego podobieństwa do Siewierodoniecka „Start”, minibus z Ługańska stał się jednak innym pojazdem. W Ługańsku technologia produkcji nadwozi z włókna szklanego radykalnie różniła się od tej w Siewierodoniecku. Oprócz tego, że mundur do klejenia nadwozia był oryginalny, a zatem nadwozia samochodów ługańskich różniły się od swierodonieckich, dodatkowo w Ługańsku nadwozie minibusa zostało przyklejone nie wewnątrz kontrformy, ale na naturalnym drewnianym modelu. W efekcie produkcja karoserii okazała się bardzo pracochłonna – obróbka powierzchni zewnętrznych do stanu gotowego zajęła dużo czasu. Ponadto, w przeciwieństwie do prototypu z Siewierodoniecka, minibus z Ługańska miał zawieszenie z samochodu ZIM, inne wyposażenie elektryczne i inne wnętrze. Produkowane w Ługańsku minibusy nie nosiły nazwy „Start”, ale były po prostu oznaczone jako minibus LASZ. Nieoficjalnie pracownicy zakładu nazywali ich „Ługanczikami”. Od 1967 roku firma do perfekcji opanowała produkcję przyczep. Wkrótce ich produkcja osiąga 25 000 sztuk rocznie. Zwiększono produkcję wagonów kabinowych i rozszerzono ich nazewnictwo: wagon sypialny, wagon restauracyjny, wagon prysznicowy, wagon sklepowy, samochód klubowy. Nazewnictwo jednego kompleksu budowlanego obejmowało 8-10 wagonów sypialnych VO-10, przeznaczonych dla 10 osób każdy; wagon restauracyjny VS-20 z 20 miejscami siedzącymi, a także wagon prysznicowy; Samochód sklepowy, kotłownia, samochód klubowy. Były one przeznaczone głównie dla magistrali bajkalsko-amurskiej, ale były również używane przez budowniczych, geologów i pracowników naftowych w całym kraju. Ze względu na tak duży program produkcyjny zakład musiał zrezygnować z produkcji autobusów i minibusów LASZ. Zamiast tego opanowano produkcję specjalnych pojazdów medycznych na nowym podwoziu – na bazie UAZ-452 i PAZ-672 wyprodukowano mobilne kliniczne laboratoria diagnostyczne, mobilne ambulatoria dentystyczne, punkty poboru krwi, mobilne gabinety ortopedyczne, pojazdy do transportu wcześniaków. Ponadto na podwoziach ciężarówek GAZ-66 produkowano autobusy skrzyniowe i pojazdy specjalne na ich bazie. Zakład produkował te produkty w niemal niezmienionej formie do początku lat 90., kiedy to sprzedaż gwałtownie spadła. W 1992 roku w magazynach zakładu zgromadzono niesprzedane produkty o wartości 338 milionów rubli radzieckich. W tym samym roku firma została przekształcona w Otwartą Spółkę Akcyjną. W nowym statusie zakład starał się opanować nowe produkty – samochody dla Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, skrócone przyczepy kabinowe, przyczepy do samochodów, kioski, kuchenki gazowe, meble. Jednak sytuacja finansowa firmy nadal się pogarszała. W rezultacie, decyzją Sądu Arbitrażowego obwodu ługańskiego nr 12/14b z dnia 2.04.2001 r., ogłoszono upadłość S.A. „Ługański Zakład Montażu Samochodów”.

ŹRÓDŁO : WIKIPEDIA