TATRA 111 D 030

RYS HISTORYCZNY : T111 został opracowany i wyprodukowany podczas II wojny światowej jako ciężka ciężarówka dla Wehrmachtu. Produkcja rozpoczęła się w 1942 roku i trwała przez dwadzieścia lat, kończąc się w 1962 roku, kiedy to została zastąpiona przez Tatra 138. Pomimo tego, że został zbudowany dla nazistowskiej machiny wojennej, ostatecznie odegrał ważną rolę po zakończeniu wojny. Tatra 111 znacząco przyczyniła się do odbudowy w okresie powojennym, głównie w Europie Wschodniej i ZSRR. Swojemu głównemu projektantowi wniosła jednak oskarżenie o zdradę i kolaborację z reżimem nazistowskim po przejęciu Czechosłowacji przez komunistów i przyczyniła się do uwięzienia guru wzornictwa Tatry Hansa Ledwinki. Po zakończeniu II wojny światowej Tatra 111 nadal zjeżdżała z taśm montażowych. W 1945 roku główny konstruktor zakładów Hans Ledwinka został aresztowany pod zarzutem współpracy z hitlerowskim reżimem i trafił do więzienia. Został zwolniony w 1951 roku. Wyjechał do zachodnich Niemiec i zamieszkał w Monachium. Zmarł w 1967 roku. Zrehabilitowano go 25 lat później. Tatra 111 była produkowana przez 20 lat, a łącznie wyprodukowano około 34 000 egzemplarzy.

OPIS  : TATRA 111 D 030

Konstrukcja została oparta na sprawdzonej koncepcji Tatra o konstrukcji szkieletowej podwozia rurowego z wahliwymi półosiami, modułową skrzynią biegów i zespołami różnicowymi. Głównymi zaletami centralnej rury szkieletowej przenoszącej ładunki są jej wysoka wytrzymałość na skręcanie i zginanie, co chroni nadwozie samochodu ciężarowego przed obciążeniem. Dodatkową zaletą jest to, że mieszczą się w nim wszystkie ważne części układu napędowego. Ze względu na sztywność skrętną i zastosowanie blokad mechanizmów różnicowych pojazd posiadał wyjątkowe możliwości terenowe. Na uwagę zasługuje możliwość użycia dźwigni korbowej do uruchomienia silnika. Model V910 – pierwszy chłodzony powietrzem zespół napędowy Tatra V12 75 stopni V opracowany na bazie silnika Tatra V850 przeznaczonego do użytku w Tatra 103 (Sd.Kfz. 234 Puma). Silniki miały moc 210 koni mechanicznych przy 2250 obr./min, głównie do użytku wojennego (średnia żywotność Wehrmachtu podczas walki wynosiła 6 godzin), którą później zmniejszono do 180 KM przy 1800 obr./min w celu zwiększenia niezawodności. Silnik ma trzy wałki rozrządu i pierwotnie był chłodzony przez dwa zakryte wentylatory chłodzące napędzane łańcuchem, a później napęd pasowy (oznaczony T111A). Centralna rura szkieletowa, przednia i tylna oś z niezależnymi półosiami wahliwymi. Oś przednia zawieszona na resorach piórowych ćwierćeliptycznych, osie tylne zawieszone na półeliptycznym resorze piórowym. Hamulce zasadnicze były bębnami pneumatycznymi, hamulec postojowy miał mechaniczne uruchamianie na tylnym końcu wału wyjściowego rury szkieletowej za pomocą obracającego się bębna. Kabina pierwotnie wykorzystywała drewno do budowy ze względu na strategiczną niedostępność stali podczas wojny, w późniejszych latach drewniana rama była stalowa, a ostatnie modele wykorzystywały całkowicie stalową kabinę. Pojazd był zdolny do osiągnięcia prędkości maksymalnej około 75 km/h . Maksymalna ładowność niektórych modelów wynosiła 10,3 tony i miała możliwość holowania przyczepy do 22 ton. T111 był szeroko stosowany w wielu innych pojazdach, takich jak ciężki ciągnik T141, wagon kolejowy M 131, holowniki lotniskowe i mosty pontonowe używane przez wojsko. Silnik został również „przepołowiony”, aby stworzyć rzędową 6-cylindrową wersję dla lekkiej ciężarówki wojskowej Praga V3S 6×6 i cywilnej lekkiej ciężarówki Praga S5T. Na bazie silnika T111 V12 stworzono wersję V8 dla ciężarówki T128 4×4 dla czechosłowackich sił zbrojnych, zaprojektowaną w większości z części T111. Główny asortyment T111 był dostępny w konfiguracji z platformą, wywrotką, cysterną i dźwigiem.

RODZAJE NADWOZI :

T111 R – otwarta skrzynia ładunkowa

T111 NR – Platforma z przekładnią pomocniczą, wciągarka mechaniczna

T111 N Specjalny – Platforma ze składanymi bokami, specyfikacja wojskowa wciągarki

T111 S – Wywrotka trójstronna z drewnianymi burtami

T111 S2 – Wywrotka trójstronna wykonana w całości ze stali, o dużej wytrzymałości

T111 C – Cysterna

T111 D – Podwozia zabudów

Wyczyny Tatra T111 na Syberii zasłużyły na swoją renomę, a legendarna niezawodność przyczyniła się do tego, że zyskał status ikony wśród tych, którzy jeździli i żyli w tych warunkach. Koncepcja i technologia T111 kontynuowały swoją ewolucję w kolejnych latach, tworząc udaną linię modeli ciężarówek Tatra. Tatra 111, zaprojektowana w trakcie II wojny światowej na potrzeby wojska, w czasach pokoju oddawała nieocenione usługi „w cywilu”. Zatrudniano ją w transporcie, przemyśle i budownictwie. Na podwoziach Tatr 111 stawiano różne zabudowy: ciężarowe, wywrotki, cysterny, ruchome warsztaty, czy tak jak prezentowany model koparki . Warto zauważyć, że układ smarowania silnika składał się z suchej miski olejowej. To rozwiązanie wykorzystuje się współcześnie w samochodach rajdowych i wyścigowych. W tradycyjnej mokrej misce olejowej olej silnikowy znajduje się na spodzie silnika, a stamtąd jest zasysany przez smok, czyli pompę olejową, i rozprowadzany po elementach jednostki napędowej. Na koniec grawitacyjnie opada do miski olejowej. W przypadku gdy samochód długo jedzie po znacznej pochyłości albo z dużą prędkością pokonuje zakręty, olej w tradycyjnej misce się przemieszcza, smok nie zasysa go do pompy i silnik przez pewien czas nie jest smarowany. Zazwyczaj są to krótkie chwile, lecz jeśli się regularnie powtarzają, dochodzi w końcu do zatarcia motoru.  Aby wyeliminować to zagrożenie, konstruktorzy zaczęli stosować suche miski olejowe. Miska olejowa znajdująca się na spodzie silnika jest pusta (albo jej po prostu nie ma), a olej silnikowy znajduje się w osobnym zbiorniku. Stamtąd jest zasysany przez pompę i rozprowadzany kanałami olejowymi po motorze, po czym za pomocą drugiej pompy wtłaczany z powrotem do zbiornika. Dzięki temu newralgiczne części motoru, takie jak panewki i tłoki, są smarowane niezależnie od przeciążeń, na które jest narażony pojazd. Po wojnie jednym z kluczowych odbiorców Tatry 111 była czechosłowacka armia. Ciężarówka T111N została wyposażona we wciągarkę z przodu oraz we właz w dachu kabiny. Pojazdy przystosowano do holowania uzbrojenia, głównie dział przeciwlotniczych oraz przeciwpancernych. Pewna liczba samochodów trafiła do Narodowej Armii Ludowej NRD, jemeńskiej armii sprzedawano cysterny do przewozu paliw.