GRAD BM-21

RYS HISTORYCZNY:  BM-21 Grad  – radziecka polowa samobieżna wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa skonstruowana w latach 60 XX wieku. Przeznaczona dla artylerii dywizyjnej. Jeden z najszerzej używanych systemów tego rodzaju na świecie, także w Polsce. Decyzję o zaprojektowaniu BM-21 Grad podjęła Rada Ministrów ZSRR decyzją z 30 maja 1960. Zadanie to otrzymało biuro konstrukcyjne NII-147 z Tuły. Pierwsze wyrzutnie trafiły do jednostek w 1963, publiczna prezentacja nowego systemu odbyła się w 1964 na defiladzie w Moskwie podczas obchodów rocznicy rewolucji październikowej. W następnych latach była szeroko eksportowana, wśród jej użytkowników znajduje się także Wojsko Polskie. Pierwsze użycie bojowe nastąpiło podczas konfliktu nadgranicznego z Chinami nad rzeką Ussuri w 1969 roku.

OPIS  : URAL 375D  BM-21 GRAD

Podobnie jak inne typy wyrzutni artyleryjskich BM-21 jest przeznaczona do rażenia celów powierzchniowych – środków ogniowych piechoty, stanowisk ogniowych artylerii, sprzętu bojowego w rejonach ześrodkowania oraz umocnień polowych. BM-21 posiada 40 prowadnic rurowych (po 10 w 4 rzędach) zainstalowanych na zmodyfikowanym podwoziu samochodu Ural-375D (6×6). Pakiet prowadnic wraz z kołyską jest osadzony na obrotowym łożu przymocowanym do ramy samochodu. Kąty ostrzału poziomego są dla małych kątów podniesienia ograniczone ze względów bezpieczeństwa (wyloty prowadnic znajdują się na wysokości kabiny). Prowadnice mogą być naprowadzane elektrycznie lub ręcznie. Pociski są odpalane elektrycznie. Celownik mechaniczny, kątomierz działowy oraz mechanizm sterowania napędami kierowania jest umieszczony na wysięgniku z lewej strony wyrzutni. Standardowym typem pocisku wystrzeliwanego z BM-21 jest M-21OF z głowicą odłamkowo-burzącą. Ma on masę 66 kg i długość 2870 mm. Jego donośność wynosi 20 400 m. Pociski na torze lotu są stabilizowane zarówno brzechwowo, jak i obrotowo (niewielką prędkość kątową nadaje im występ prowadzący współpracujący z bruzdą rury wyrzutni). Pociski są dostarczane na stanowisko ogniowe przy wykorzystaniu samochodów amunicyjnych URAL 375D. Pociski tego samego typu mogą być odpalane z radzieckich wyrzutni BM-21 Grad-1 (36-rurowa), Grad-W (12-rurowa), 9K53 Prima (50-rurowa) i czechosłowackich RM-70 (40-rurowa). Polską zmodernizowaną wyrzutnią BM-21 jest WR-40 Langusta. W Polsce powstała we współpracy z przedsiębiorstwem francuskim rodzina pocisków Feniks-Z, które dzięki zastosowaniu nowoczesnego paliwa rakietowego mają zasięg ponad 40 km. Liczba rakiet, które każdy pojazd jest w stanie szybko skierować na wrogi cel, sprawia, że jest on skuteczny, zwłaszcza na krótszych dystansach. Jeden batalion składający się z osiemnastu wyrzutni jest w stanie wystrzelić 720 rakiet w jednej salwie. System ma niższą precyzję niż artyleria armatnia i nie może być używany w sytuacjach, które wymagają precyzyjnej precyzji. Polega na tym, że duża liczba pocisków rozprasza się na danym obszarze, aby osiągnąć określony współczynnik trafień w określone cele. Ze względu na krótki czas ostrzeżenia o uderzeniu całej salwy, BM-21 jest nadal uważany za skuteczną broń.

ŹRÓDŁO: WIKIPEDIA