MITSUBISHI A6M3 ZERO

RYS HISTORYCZNY:  Mitsubishi A6M Reisen, znany popularnie jako Zero – podstawowy typ samolotu myśliwskiego Cesarskiej Japońskiej Marynarki Wojennej w okresie II wojny światowej, jeden z najlepszych myśliwców początkowego okresu wojny. Był pierwszym w świecie myśliwcem eskortującym dalekiego zasięgu, co udowodnił podczas wojny w Chinach, przed rozpoczęciem wojny na Pacyfiku. Znany także pod nadaną przez Amerykanów w czasie wojny nazwą kodową Zeke. W 1944 i 1945 A6M był już przestarzały i nie był trudnym przeciwnikiem dla alianckich myśliwców. Dodatkowym problemem był fakt, że początkowe sukcesy tak zachwyciły marynarkę, iż prace nad następcą A6M – A7M „Reppu”, zostały bardzo spowolnione. Nie udało się wprowadzić tego samolotu do służby. Japońska marynarka zakończyła wojnę z „Zerami” na pokładach. Drugą istotną przyczyną japońskich porażek w tym okresie były braki wyszkolonych pilotów, którzy ginęli w czasie wcześniejszych bitew.

OPIS  : MITSUBISHI A6M3 ZERO

Po japońsku samolot nie miał oficjalnej nazwy, lecz nazywany był Reisen, co było skrótem pełnego oznaczenia Rei-shiki kanjō-sentōki ( Myśliwiec Pokładowy Marynarki Wzór 0). Liczba 0 oznaczała końcówkę roku, 2600 według kalendarza japońskiego, czyli 1940 w kalendarzu gregoriańskim, kiedy to samolot wprowadzono do produkcji. Oficjalnym amerykańskim oznaczeniem kodowym było imię Zeke (lub Hamp dla Modelu 32), jednakże znacznie większą popularność zdobyło angielskie tłumaczenie oznaczenia japońskiego, czyli Zero. Stało się ono popularne do tego stopnia, że także w Japonii spotyka się hybrydowe oznaczenie Zero-Sen. Skróconym oznaczeniem modelu samolotu było A6M z dalszymi cyframi oznaczającymi kolejne wersje, gdzie A oznaczało myśliwiec pokładowy, 6 – szósty projekt japońskiego myśliwca pokładowego, M – konstrukcja Mitsubishi. Samolot opracował inż. Jirō Horikoshi w 1940. Konstrukcja powstała jako odpowiedź na zamówienie marynarki, która poszukiwała następcy dotychczas używanego myśliwca A5M4. Zamówienie i wymagania postawione przed nowym myśliwcem pokładowym marynarki były bardzo wygórowane:

prędkość maksymalna w locie poziomym ponad 500 km/h,

rozbieg z pokładu okrętu nie więcej niż 70 metrów (japońskie lotniskowce ze względu na swoją modułową konstrukcję nie miały katapult i samoloty musiały startować o własnych siłach),

zdolność do lotu na maksymalnych obrotach silnika przez co najmniej 1,5 godziny,

promień działania bojowego co najmniej 500 kilometrów.

Wymagania te były bardzo trudne do spełnienia, a dodatkowy problem wynikał z faktu, że konstruktorzy japońscy, w przeciwieństwie np. do amerykańskich, nie dysponowali silnikiem lotniczym o wystarczającej mocy. Efektem tego była rezygnacja z opancerzenia i samouszczelniających się zbiorników paliwa. Początkowo zamontowano silnik Mitsubishi Zuisei 13 o mocy 875 KM, jednak z tym silnikiem samolot (oznaczony jako A6M1) nie uzyskał odpowiednich osiągów. W drugiej wersji zastosowano silnik Nakajima NK1B Sakae 12 ze sprężarką, o mocy startowej 940 KM i 950 KM na wysokości 4200 metrów. Wszystkie seryjne „Zera” aż do końca wojny latały z różnymi modyfikacjami tego silnika. Począwszy od wersji A6M3, zwiększono moc silnika Sakae 21 do 1130 KM. Silniki te napędzały trzyłopatowe śmigło o zmiennym skoku, od wersji A6M3 zastosowano większe śmigło mogące skuteczniej przenosić większą moc. Mimo udoskonaleń od 1943 pozostawał w tyle za nowymi modelami aliantów. Pierwsza wersja A6M2 rozwijała 533 km/h na pułapie 4550 m; maksymalny pułap wynosił 10 300 m. W wyniku modernizacji osiągi nieco się zmieniały, pułap pozostawał w zasadzie ten sam. Prezentowany A6M3 to model 22 – ponieważ model 32 miał zmniejszony zasięg, w kolejnym modelu 22 powrócono do dłuższych skrzydeł, zawierających zbiorniki paliwa, oraz powiększono zbiornik w kadłubie do 570 litrów, co spowodowało wzrost zasięgu do wartości największej spośród odmian „Zer”. Ponadto powrócono do składanych i zaokrąglonych końcówek skrzydeł, z modelu 21. W wytwórni model ten nazwano A6M3a. Wyprodukowano około 2300 egzemplarze tej wersji. Na kilku egzemplarzach, oznaczonych A6M3b (Model 22b), w wytwórni zamontowano nowe działka Typ 5 o kalibrze 30 mm. Wszystkie wersje miały seryjnie montowane w skrzydłach dwa działka kalibru 20 mm z zapasem 60 pocisków na działko i dwa karabiny maszynowe kalibru 7,7 mm w kadłubie, zsynchronizowane ze śmigłem. W wersjach A6M5 czasami montowano dodatkowe karabiny maszynowe w kadłubie lub wymieniano na większe, kalibru 13,2 mm. Czasami nawet montowano działka o kalibrze 30 mm, jak w jednym z myśliwców z bazy w Lae. Przyczyną był fakt bardzo silnego opancerzenia i wysokiej odporności amerykańskich samolotów na ogień karabinów małego kalibru. Modernizacje te jednak były w znakomitej większości dokonywane przez mechaników na lotniskach polowych. Oprócz uzbrojenia strzeleckiego myśliwce te mogły przenosić dwie bomby o masie 60 kg każda, podwieszane pod skrzydłami. Niektóre samoloty wersji A6M5 i późniejszych przystosowywano do przenoszenia jednej bomby 250 kg podwieszanej pod kadłubem (zamiast dodatkowego zbiornika paliwa); było to przydatne zwłaszcza w trakcie ataków kamikaze. „Zera” przez cały okres wojny pozostawały podstawowymi myśliwcami pokładowymi marynarki japońskiej; w bazach lądowych w zasadzie też, co najwyżej częściowo wyparł go myśliwiec Kawanishi N1K Shiden. W początkowym okresie wojny były odpowiednikiem brytyjskiego Spitfire’a. Nie były tak szybkie, ale były zwrotniejsze i mogły je wymanewrować. „Zero” miał zdolność długotrwałego wznoszenia się pod dużym kątem i mógł o wiele dłużej pozostawać w powietrzu.

ŹRÓDŁO : WIKIPEDIA