MITSUBISHI A6M5 ZERO

RYS HISTORYCZNY:  Mitsubishi A6M Reisen, znany popularnie jako Zero – podstawowy typ samolotu myśliwskiego Cesarskiej Japońskiej Marynarki Wojennej w okresie II wojny światowej, jeden z najlepszych myśliwców początkowego okresu wojny. Był pierwszym w świecie myśliwcem eskortującym dalekiego zasięgu, co udowodnił podczas wojny w Chinach, przed rozpoczęciem wojny na Pacyfiku. Znany także pod nadaną przez Amerykanów w czasie wojny nazwą kodową Zeke. W 1944 i 1945 A6M był już przestarzały i nie był trudnym przeciwnikiem dla alianckich myśliwców. Dodatkowym problemem był fakt, że początkowe sukcesy tak zachwyciły marynarkę, iż prace nad następcą A6M – A7M „Reppu”, zostały bardzo spowolnione. Nie udało się wprowadzić tego samolotu do służby. Japońska marynarka zakończyła wojnę z „Zerami” na pokładach. Drugą istotną przyczyną japońskich porażek w tym okresie były braki wyszkolonych pilotów, którzy ginęli w czasie wcześniejszych bitew.

OPIS  : MITSUBISHI A6M5 ZERO

Po japońsku samolot nie miał oficjalnej nazwy, lecz nazywany był Reisen, co było skrótem pełnego oznaczenia Rei-shiki kanjō-sentōki ( Myśliwiec Pokładowy Marynarki Wzór 0). Liczba 0 oznaczała końcówkę roku, 2600 według kalendarza japońskiego, czyli 1940 w kalendarzu gregoriańskim, kiedy to samolot wprowadzono do produkcji. Oficjalnym amerykańskim oznaczeniem kodowym było imię Zeke (lub Hamp dla Modelu 32), jednakże znacznie większą popularność zdobyło angielskie tłumaczenie oznaczenia japońskiego, czyli Zero. Stało się ono popularne do tego stopnia, że także w Japonii spotyka się hybrydowe oznaczenie Zero-Sen. Skróconym oznaczeniem modelu samolotu było A6M z dalszymi cyframi oznaczającymi kolejne wersje, gdzie A oznaczało myśliwiec pokładowy, 6 – szósty projekt japońskiego myśliwca pokładowego, M – konstrukcja Mitsubishi. Samolot opracował inż. Jirō Horikoshi w 1940. Konstrukcja powstała jako odpowiedź na zamówienie marynarki, która poszukiwała następcy dotychczas używanego myśliwca A5M4. Zamówienie i wymagania postawione przed nowym myśliwcem pokładowym marynarki były bardzo wygórowane:

prędkość maksymalna w locie poziomym ponad 500 km/h,

rozbieg z pokładu okrętu nie więcej niż 70 metrów (japońskie lotniskowce ze względu na swoją modułową konstrukcję nie miały katapult i samoloty musiały startować o własnych siłach),

zdolność do lotu na maksymalnych obrotach silnika przez co najmniej 1,5 godziny,

promień działania bojowego co najmniej 500 kilometrów.

Wymagania te były bardzo trudne do spełnienia, a dodatkowy problem wynikał z faktu, że konstruktorzy japońscy, w przeciwieństwie np. do amerykańskich, nie dysponowali silnikiem lotniczym o wystarczającej mocy. Efektem tego była rezygnacja z opancerzenia i samouszczelniających się zbiorników paliwa. Początkowo zamontowano silnik Mitsubishi Zuisei 13 o mocy 875 KM, jednak z tym silnikiem samolot (oznaczony jako A6M1) nie uzyskał odpowiednich osiągów. W drugiej wersji zastosowano silnik Nakajima NK1B Sakae 12 ze sprężarką, o mocy startowej 940 KM i 950 KM na wysokości 4200 metrów. Wszystkie seryjne „Zera” aż do końca wojny latały z różnymi modyfikacjami tego silnika. Począwszy od wersji A6M3, zwiększono moc silnika Sakae 21 do 1130 KM. Silniki te napędzały trzyłopatowe śmigło o zmiennym skoku, od wersji A6M3 zastosowano większe śmigło mogące skuteczniej przenosić większą moc. Mimo udoskonaleń od 1943 pozostawał w tyle za nowymi modelami aliantów. Pierwsza wersja A6M2 rozwijała 533 km/h na pułapie 4550 m; maksymalny pułap wynosił 10 300 m. W wyniku modernizacji osiągi nieco się zmieniały, pułap pozostawał w zasadzie ten sam. Prezentowany A6M5 to model 52 – była to próba poprawienia osiągów „Zera” do poziomu bardziej odpowiadającego nowym amerykańskim myśliwcom. Pracami nad tą wersją kierował inżynier Mijiro Takahashi. Między innymi ponownie skrócono skrzydła, pozostawiając zaokrąglone końcówki, ale już bez ich składania i zastosowano ulepszony układ wydechowy, zamiast dotychczas stosowanego kolektora zbiorczego zastosowano pojedyncze rury dla każdego z cylindrów, rury te dawały niewielki ciąg szczątkowy, co przy tym samym silniku Sakae 21 i takiej samej mocy silnika 1130 KM, zaowocowało zwiększeniem się prędkości maksymalnej do 565 km/h. Ponadto zwiększono grubość pokrycia skrzydeł, co pozwalało rozwijać większe prędkości w nurkowaniu. Zachowano uzbrojenie złożone z 2 działek kal. 20 mm i 2 km 7,7 mm. Pierwszy A6M5 oblatano w sierpniu 1943. Model ten został zaakceptowany do produkcji pod koniec 1943. Razem z ulepszonymi modelami 52a, 52b, 52c i A6M6 model 53c zbudowano około 1600 tych samolotów w zakładach Mitsubishi i dalszą liczbę w zakładach Nakajima (ok. 3 tysiące). Niektóre A6M5 przekształcono w nosicieli bomb demontując główny zbiornik paliwa w kadłubie i w to miejsce montując bombę o masie 250 kg. Bomba miała być nad celem zwalniana przez pilota w czasie lotu nurkowego, ale często ten mechanizm zawodził. Nadal brak ochrony pilota.

ŹRÓDŁO : WIKIPEDIA