ZASTAVA 750

RYS HISTORYCZNY  : odmiana licencyjna samochodu Fiat 600, produkowana w Jugosławii przez zakłady Zastava w latach 1955–1985. Produkcję pojazdu jako Zastava 600 rozpoczęto 18 października 1955 roku w jugosłowiańskiej fabryce Zavodi Crvena Zastava w Kragujevacu (Socjalistyczna Republika Serbii). Pojazd stanowił początkowo montowaną z włoskich części wersję samochodu Fiat 600. Porozumienie o współpracy koncernu Fiat z jugosłowiańskimi zakładami Crvena Zastava, dotyczące różnych modeli samochodów, podpisano 12 sierpnia 1954 roku. Od 1968 roku produkowano model Zastava 750M, w którym zmieniono kierunek otwierania drzwi, zawieszając je na przedniej krawędzi. W 1969 roku wprowadzono większe reflektory z przodu oraz zrezygnowano z chromowanych kłów na zderzakach. W 1978 roku przedstawiono modele 750SC i LC z silnikiem o mocy zwiększonej do 22 kW/30 KM, który rozpędzał auto do prędkości 120 km/h. Od lipca 1980 roku zastąpiły je w produkcji modele 750SE i 750LE . W roku 1980, na salonie samochodowym w Belgradzie, przedstawiono model 850 z silnikiem z Fiata 850 o pojemności 848 cm³.Produkcję zakończono 18 listopada 1985 roku, powstało 923 487 egzemplarzy modelu

OPIS SZCZEGÓŁOWY : ZASTAVA 750

W 1960 roku pojawiła się wersja 750, odpowiadająca włoskiemu Fiatowi 600D, wyposażona w benzynowy silnik R4 o pojemności 767 cm³ umieszczony wzdłużnie z tyłu. Silnik był chłodzony cieczą, osiągał moc 25 KM przy 4800 obr./min, moment obrotowy wynosił 46 Nm przy 2500 obr./min, a stopień sprężania 7,5. Samochód rozwijał prędkość maksymalną 110 km/h. Oznaczenie „750” dla jugosłowiańskich samochodów przyjęto jako lepiej korespondujące z pojemnością silnika. Z uwagi na duży popyt w Jugosławii na tanie samochody, po rozpoczęciu montażu podjęto decyzję o uruchomieniu ich produkcji licencyjnej, pozwalającej na zwiększenie liczby gotowych pojazdów. Od lat 60. Zastava 750 wytwarzana była od podstaw w Jugosławii, przy tym silniki produkował Zakład im. 21 Maja w Belgradzie. Z biegiem czasu zrezygnowano z chromowanych ozdób przedniego pasa samochodu, pozostawiając jedynie uproszczony znak firmowy pośrodku gładkiego przodu. W 1975 roku zmodernizowano wnętrze, wprowadzając m.in. deskę przyrządów z miękkimi bezpieczniejszymi nakładkami i innym zestawem wskaźników, kierownicę od Fiata 126 i pasy bezpieczeństwa. Podstawowy model wówczas nazywano Zastava 750S, a wersję z lepszym wyposażeniem 750L (Luxe – miała ona m.in. lepsze wykończenie, półkę pod deską rozdzielczą i małe kły na zderzakach, z gumowymi nakładkami; wersja S miała podłużną gumową nakładkę na zderzaku). Pojazd potocznie nazywany jest w krajach byłej Jugosławii „ficią” w Serbii, Bośni, Czarnogórze i Chorwacji, Fičo lub Fičko w Słowenii oraz Fikjo  w Macedonii. Przydomek pochodzi od nazwy głównego bohatera komiksu publikowanego przez gazetę „Borba” w początkowych latach produkcji samochodu. Samochód odegrał zasadniczą rolę w powszechnym zmotoryzowaniu Jugosławii po II wojnie światowej, podobnie jak inne tanie i proste małe samochody w innych krajach. Auta eksportowano także do innych krajów, początkowo tylko bloku wschodniego z uwagi na warunki licencji. Pierwszym krajem, dokąd je eksportowano, była Polska, w latach 1965–1970 (dopóki nie rozpoczęto tam produkcji Polskiego Fiata 126p). Od połowy lat 70. eksportowano je także do Ameryki Łacińskiej