ZIS 151

RYS HISTORYCZNY : ZIS-151 (ZIŁ-151) – radziecka ciężarówka terenowa średniej ładowności produkowana w latach 1948-1958 w Moskiewskich Zakładach Samochodowych im. Lichaczowa. Ponieważ 26 czerwca 1956 roku zakład otrzymał imię I.A. Lichaczowa, samochód przemianowano na ZiŁ-151. Łącznie wyprodukowano 150 000 egzemplarzy wszystkich modyfikacji. W 1946 roku zbudowano dwa prototypy ZIS-151, w maju gotowa była pierwsza wersja pojazdu z tylnymi kołami dwuspadowymi (ZIS-151-2), a jesienią przetestowano drugi prototyp (ZIS-151-1). Miał jednospadowe tylne koła i kabinę z ZIS-150. Zaprzestano jego produkcji po wydaniu pojazdu terenowego ZiŁ-157 w 1958 roku.

OPIS  : ZIS-151

Latem 1947 roku, podczas porównawczych testów terenowych amerykańskich pojazdów trzyosiowych „Studebaker”, „International”, krajowych ZIS-151-1 i ZIS-151-2, ZIS-151-1 na oponach autobusowych 10,50-20″ wykazywał lepsze zdolności przełajowe i wyższą średnią prędkość w terenie, z wyjątkiem jazdy po podmokłych łąkach. Opony jednospadowe były oponami typu track-to-track i wymagały mniej energii do ułożenia toru niż opony bliźniacze. Jednak główny klient wojskowy nalegał na użycie tylnych kół o podwójnym spadku, być może planując używać ciężarówek nie w terenie, ale na drogach gruntowych, których koła o podwójnym nachyleniu są mniej destrukcyjne. ZIS-151 nie był radzieckim wariantem Studebakera, International Harvestera czy General Motors. Łączyło je przeznaczenie, układ, konstrukcja i wymiary platform ładunkowych z burtami kratowymi i podłużnymi składanymi ławkami. Jednocześnie ZIS-151 odziedziczył po GAZ-33 układ osi napędowych, które były identyczne konstrukcyjnie z jednostkami GAZ-63 i nie miały nic wspólnego z ZIS-150. Masa ZIS-151 w porównaniu ze Studebakerem była o tonę większa, wynika to z wymagań wojska: wyposażyć ZIS-151 w dwa czołgi (Studebaker ma jeden zbiornik) i dwa koła zapasowe, w porównaniu z jednym dla Studebakera. Ponieważ dwa koła zapasowe nie mieściły się pod platformą ładunkową, konstruktorzy ZIS-151 musieli zwiększyć długość ramy, co zwiększyło masę ciężarówki. Pierwsza partia została wypuszczona w kwietniu 1948 roku. Do 1950 roku pojazd posiadał drewniano-metalową kabinę i silnik ZIS-120 (później ZIS-121). ZIS-151 był pierwszym produkowanym seryjnie w kraju pojazdem z trzema osiami napędowymi. Był szeroko stosowany w siłach zbrojnych. Podwozie służyło jako baza dla BM-13-16, BM-14-16, BMD-20, BM-24, BTR-152 (ZIS-152), KMM, pojazdów transportowo-załadowczych, cystern paliwowych, mobilnego sprzętu łączności oraz innego uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Wyprodukowano modyfikację ZIS-151A, wyposażoną we wciągarkę, opracowano także ciągnik siodłowy ZIS-151B. Pod koniec lat czterdziestych XX wieku wyprodukowano prototyp podwozia półgąsienicowego ZIS-153. Do 1950 roku produkowano go z kabiną o konstrukcji drewniano-metalowej, z okładziną ze sklejki tłoczonej. Z tyłu pojazdu znajdował się specjalny zderzak umieszczony na tym samym poziomie co przód, który umożliwiał pokonywanie trudnych terenów wspólnie z innymi pojazdami tego samego typu pracującymi jako pchacze. Rok po rozpoczęciu produkcji trzyosiowy ZIS-151 znacznie ustępował zdolnościami terenowymi dwuosiowemu pojazdowi terenowemu GAZ-63, który niejednokrotnie musiał wyciągać ZIS z niewoli błota i śniegu. Ciężkie pojazdy z małymi kołami i niewystarczającym prześwitem, silnikami o małej mocy i tylnymi osiami z oponami o podwójnym nachyleniu zostały nazwane wśród testerów „żelazkami”, zmuszając kierowców do usunięcia drugiego zbocza i popchnięcia zablokowanego samochodu innym samochodem, ponieważ pozwalała na to konstrukcja specjalnych tylnych zderzaków. We wspomnieniach testerów można przeczytać, że gęste płynne błoto z łatwością przyklejało się do tylnych kół, zamieniając je w cztery beczki, bezradnie obracające się w masie błota. Usuwanie pokrytych błotem zewnętrznych zboczy poprzez wydłubywanie błota łomem było prawdziwym bólem, ale konieczne było zwiększenie zdolności przełajowych. Koła o podwójnym nachyleniu wymagały większej mocy od silnika, ponieważ układały dodatkowe gąsienice, podczas gdy tylne koła GAZ-63 podążały za torem kół przednich.

WARIANTY :

ZIS-151: Oryginalna wersja produkcyjna. Produkowany w latach 1947-1958.

ZIS-151D: Jak ZIS-151, z wyjątkiem ekranowanych urządzeń elektrycznych. Produkowany w latach 1955-1958.

ZIS-151E: Wersja eksportowa ZIS-151. Produkowany w latach 1949-1958.

ZIS-151P: Wersja z podwoziem kabinowym (do wozu strażackiego PMZM-3). Produkowany w latach 1951-1956.

ZIS-151U: Wersja eksportowa ZIS-151 do klimatu tropikalnego. Produkowany w latach 1956-1958.

ZIS-121B: Wersja ciągnika siodłowego z przyczepą. Produkowany w latach 1954-1958.

ZIS-121D: Jako ZIS-121B, z wyjątkiem silnika ZIS-121D. Produkowany w latach 1955-1958.

ZIS-151A (ZIS-121G): Prototypowa zmodernizowana wersja ZIS-151. Wyprodukowany w 1953 roku; wszedł do produkcji jako ZiŁ-157.

ZIS-151B: Wersja prototypowa z pojedynczymi tylnymi kołami i nową ramą zaprojektowaną przez NAMI. Wyprodukowany w 1955 roku.

ZIS-151G (ZiŁ-E157): Prototyp ZiŁ-157.

ZIS-151V (ZiŁ-157A): Prototypowa zmodernizowana wersja ZIS-151. Wyprodukowany w 1955 roku.

ZIS-121V: Prototyp BTR-152.

ZIS-153: Prototypowa wersja półgąsienicowa. Wyprodukowany w 1952 roku.

BTR-152: Transporter opancerzony.

BAV 485: Amfibia wojskowa.